Standard Chartered: Việt Nam đối mặt với thâm hụt thương mại và lạm phát cao
Nhóm nghiên cứu Ngân hàng Standard Chartered vừa đưa ra báo cáo về triển vọng và xu hướng của kinh tế Việt Nam trong năm 2010.
Năm 2010, GDP có thể đạt 6,7%
Ông Tai Hui, Trưởng bộ phận nghiên cứu châu Á của Standard Chartered cho biết: Với sự hỗ trợ tích cực của các chính sách tài khóa và nhu cầu trong nước điều chỉnh mạnh, Việt Nam đã vượt cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu một cách tương đối tốt.
Theo số liệu chính thức, cùng với Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia, Việt Nam là một trong số ít các quốc gia có tốc độ tăng trưởng GDP so với cùng kỳ năm trước không bị tác động nhiều. Số liệu tăng trưởng GDP mới nhất trong quý 3/2009 cho thấy nền kinh tế đang trên đà phục hồi khá vững chắc mặc dù xuất khẩu vẫn còn chậm.
Để phản ánh diễn biến tích cực của nền kinh tế, nhóm nghiên cứu đã nâng mức dự báo tăng trưởng của Việt Nam từ 4,2% lên 4,9% cho năm 2009; từ 5% lên 6,7% cho năm 2010 và từ 6% lên 7,2% cho năm 2011.
“Chúng tôi cũng điều chỉnh mức dự báo lạm phát lên đôi chút theo mức dự đoán tăng trưởng mạnh. Chúng tôi kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV) sẽ bắt đầu tăng lãi suất cơ bản ngay trong quý 2/2010 thay vì quý 3, cho dù vẫn còn các công cụ khác để quản lý hoạt động cho vay và giảm áp lực lạm phát”, ông Tai Hui nhấn mạnh.
Mặc dù những đánh giá lạc quan hơn của chúng tôi về nền kinh tế Việt Nam, những nguy cơ dần xuất hiện lại không hề giống với những gì đã gặp phải trong năm 2008. Đặc biệt, với thâm hụt thương mại nới rộng trong những tháng gần đây chỉ ra sự mất cân bằng giữa tiềm năng nội lực và điểm yếu bên ngoài.
Trong khi lạm phát hiện nay vẫn đang kiềm chế so với cùng kỳ năm trước và cả với tháng trước, thì những động thái kích thích tiền tệ và tài khóa mạnh mẽ khiến người ta hy vọng rằng lạm phát có thể tự điều chỉnh.
Trong năm 2008, Việt Nam cùng lúc phải đối mặt với hai vấn đề là thâm hụt thương mại và lạm phát tăng cao.Giới nghiên cứu lo lắng kịch bản này sẽ lặp lại vào năm 2010.
Thâm hụt thương mại đang tăng trở lại
Thâm hụt thương mại Việt Nam đã nới rộng trong những tháng gần đây với tỷ lệ tăng 1,5 tỷ USD mỗi tháng. Kim ngạch nhập khẩu máy móc và linh kiện, sản phẩm điện tử và xe ô tô tăng nhanh, điều này phản ánh nhu cầu trong nước đang tăng mạnh mẽ.
Trong khi đó, hoạt động xuất khẩu mới chỉ có một vài dấu hiệu phục hồi. “Với thâm hụt thương mại từ tháng 1 tới tháng 9 ở mức 6,5 tỷ USD thì tỷ lệ hiện nay cho thấy tổng thâm hụt năm nay có thể lên tới 11 tỷ USD”, ông Tai Hui cảnh báo.
Khi nền kinh tế trong nước tiếp tục phát triển nhanh, có những quan ngại rằng tình trạng thâm hụt này có thể xuống sâu hơn. Tỷ lệ thâm hụt thương mại trung bình hàng tháng, từ tháng 1 đến tháng 5/2008 là 2,7 tỷ USD làm dấy lên những lo lắng về vị thế thanh toán quốc tế của Việt Nam và nguy cơ của một cuộc khủng hoảng tiền tệ.
Trong khi đầu tư trực tiếp nước ngoài và lượng kiều hối có thể phục hồi trong năm 2010 thì những quan ngại mới về cán cân thương mại lại có thể gây áp lực lên đồng Việt Nam.nhưng xu hướng này đang được giám sát chặt chẽ.
Theo nhóm nghiên cứu, nền kinh tế lại xuất hiện vài nhân tố có thể giúp kìm chế gia tăng thâm hụt thương mại. Trong năm 2008, các nhà sản xuất đã dự trữ sản phẩm thép nhập khẩu do dự đoán giá thép sẽ tăng cao hơn và động thái này đã góp phần đáng kể làm gia tăng thâm hụt thương mại.
Giá thép ổn định có thể ngăn chặn việc dự trữ thép trong thời gian này. Bên cạnh đó, giá năng lượng tăng cao đã gia tăng chênh lệch giá giữa sản phẩm dầu tinh, dầu thô và kéo theo thâm hụt thương mại xuống sâu hơn do Việt Nam là nước xuất khẩu dầu thô nhưng nhập khẩu dầu tinh.
Hiện tại, với việc Nhà máy lọc dầu Dung Quất đang đi vào hoạt động sẽ góp phần hạn chế thâm hụt thương mại.
Dự đoán lạm phát tăng
Mặc dù lạm phát vẫn được kiểm soát tốt, bên cạnh đó vẫn có những lo ngại rất đáng quan tâm về nguy cơ giá cả hàng hóa tăng cao do Ngân hàng Nhà nuớc thực hiện chính sách nới lỏng tiền tệ. Lạm phát đã giảm xuống 2% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm trước và tăng nhẹ lên 2,4% trong tháng 9.
Đại diện Standard Chartered nhấm mạnh: “Khi những tác động của lãi suất cao trong năm trước dần lộ ra, chúng tôi dự đoán lạm phát sẽ gia tăng lên mức 6,6% vào cuối năm 2009.
Trong khi đó, tốc độ tăng lạm phát tháng sau so với tháng trước cũng chỉ ở mức khiêm tốn 0,24% trong tháng 8 và 0,62% trong tháng 9. Xét theo từng lĩnh vực công nghiệp, giao thông và truyền thông (đóng góp 9% vào CPI) đang chịu áp lực giá tăng cao.
Tuy nhiên, hai ngành có tốc độ lạm phát cao nhất, thực phẩm và nhà ở (chiếm tương ứng 43% và 10% trong giỏ CPI), có vẻ như đang giới hạn đà tăng giá”.
